Abstract INC. - Machiel Heremans (Abstract INC.) - Het belangrijkste om boven dat maaiveld uit te steken, is daar niet teveel aan denken tijdens het creatief proces

Eind september 2020 presenteerde gitarist Machiel Heremans het debuut van zijn Abstract Inc., een Brussels sextet met enkele internationale namen. Naast Daniel Jonkers (Nederland) treffen we ook Leonard Steigerwald (Duitsland) en Abel Jednak (Frankrijk) aan op deze EP, die in vier nummers een staalkaart geven.  De band had deze EP zeer graag live aan een publiek voorgesteld, helaas lukt dat nog niet, alternatief is in deze coronafase de livestream. Die streaming konden we zien op een B-Rewind avond georganiseerd door Leuven Jazz Festival en B-Jazz international Contest.
Het verslag kun je hier nog eens nalezen
We hadden naderhand een fijn gesprek met Machiel Heremans , bezieler van dit toch wel bijzonder project. Niet alleen hadden we het over de streaming, en hoe het is om voor een lege zaal te spelen; de toekomstplannen van Abstract INC. en enkele andere projecten kwamen aan bod, waarmee hij bezig is.

Ik heb jullie gezien via een livestream. Hoe is het om voor een lege zaal op te treden, het optreden was ook vrij kort. Kortom,  hoe ervaar je deze livestream als band?
Het blijft toch een speciale ervaring op zich. Voor mij als muzikant vervangt het niet het spelen met publiek, je mist wel dat je dit niet kunt doen. Maar wat wel zo is. Als de camera in actie schiet en men zegt ‘begin er maar aan’ overvalt u toch het gevoel dat het serieus is, en dat we blij mogen zijn dat we dit nog kunnen doen. Het geeft toch een beetje het gevoel uw muziek te kunnen brengen, dat je toch die gezonde spanning toch een beetje voelt. Het blijft heel vreemd, maar ik probeer het positieve ervan te zien. Ik ben blij dat we dit nog hebben, i.p.v. enkel repetities. Want in een repetitie kun je nog zoveel zeggen, we gaan nu doen alsof we op een podium voor een publiek spelen, dat is het dus niet. Dan wordt dat gevoel toch sterker benaderd dankzij die streaming. Laat het ons houden bij een dubbel gevoel dus.

Ik heb dankzij die streaming jullie echt leren kennen. Dat had via omwegen ook wel zo geweest, maar het gebeurt nu op die manier …
Heel die situatie met die streaming heeft me wel aan het denken gezet. Voor mij is het wel klaar en duidelijk, streaming vervangt niet voor een publiek te spelen. Het is ook niet een video clip of zo. Het zit ergens tussen die twee aspecten in eigenlijk. Of ook weer niet. Het is wel een interessant gegeven om over na te denken, hoe kun je ervoor zorgen dat je ook een beetje in de huiskamer bij de mensen terecht komt. Als jazz band is dat ook een extra uitdaging. Want wat ik zo fijn vind aan jazz is dat aspect ‘improvisatie’, dat onderdeel zorgt er extra voor dat een concert anders kan zijn dan het vorige of het volgende. Hoe breng je dat dan over via streaming? Ik ben er nog niet uit, er is dankzij die streaming een wereld open gegaan die we tot op heden nog niet hebben ontdekt. En dat is misschien een van de weinige positieve aspecten aan deze coronatijden.

Kan het zijn dat je dankzij die streaming het gemakkelijker is om een niet jazz gerelateerd publiek (in jullie geval) over de streep te trekken?
Zeker en vast is de stap om zoiets eens te bekijken nu veel kleiner, waardoor je - ook al ben je geen jazz fan - misschien toch de stijl ontdekt. De drempel is zo groot niet meer dan dat je per se een ticket moet kopen om naar een jazz concert te gaan.

Eind september 2020 presenteerde Abstract Inc. zijn debuut EP. Hoe is alles begonnen? En hoe is het om midden in die corona een debuut uit te brengen wat niet evident is denk ik zo?
Er is eigenlijk al een hele evolutie aan vooraf gegaan eigenlijk. Ik heb altijd wel interesse gehad in componeren, als ik 16 jaar was, was ik al mijn eigen stukken aan het schrijven. Gaandeweg ben ik gaan beseffen dat ik dit ook wel wil doen voor een band en tegelijk ben ik meer muzikanten beginnen leren kennen. Een deel van de muzikanten heb ik bijvoorbeeld leren kennen in het conservatorium van Maastricht, waar ik twee jaar gestudeerd heb. Joos van Dueren, de saxofonist bijvoorbeeld. Daniel en Lenny ook. Eigenlijk heb ik toen al een deel van de band leren kennen. Ik ben toen naar Brussel verhuisd, en zij toevallig iets later ook, dat maakte de afstand al korter. We zijn met mensen die ik kende wat beginnen uit proberen, en eigenlijk hebben we met deze band dus al wat concerten gespeeld. Uiteindelijk stelden we toch vast dat dit proces goed verliep, en besloten we om de muziek op te nemen. Net tijdens corona is die EP dan uitgebracht. We hadden zelfs gedacht om dat uit te stellen, om live te kunnen spelen.
Uiteindelijk hebben we toch ons releaseconcert kunnen doen. We dachten eerst, we gaan wachten tot het ergste voorbij is, maar dan was het in de zomer toch nog niet voorbij. Dus hebben we bewust niet gewacht om die EP op de markt te brengen.

Waarom jazz trouwens? Waar komt die voorliefde vandaan?
Dat is niet zo afgebakend, ik heb bijvoorbeeld ook een voorliefde voor rock muziek tot klassieke muziek. In mijn tienerjaren begreep ik er eerlijk gezegd niets van, van jazz , maar ik vond het wel heel spannend. Er hangt gewoon een soort spanningsveld rond jazz dat me enorm integreerde. Toen ik Miles Davis aan het luisteren was, klonk dat plots weer heel anders dan andere muziek, maar ook dat boeide me wel. En dat is niet meer weg gegaan. Improvisatie, intensiviteit maar dus zeker die spanning binnen jazz, daar komt die voorliefde vandaan.

Wat is jazz anno 2021 volgens jou binnen dit aspect?
Dat is ook zo een moeilijke vraag om te beantwoorden. Je kunt kijken naar het technische aspect, je kunt kijken naar de traditie,… Er zijn zoveel aspecten. Ik kan enkel antwoorden wat jazz voor mij betekent. Voor mij is dat , zoals ik zei die spanning en die improvisatie. En ook dat experimenteren, alles kan eigenlijk binnen jazz. Dat voel je ook bij veel Belgisch jazz bands. De traditie is mooi en belangrijk, maar toch kan alles ook binnen jazz. Ik weet niet hoe ik het anders kan uitdrukken, maar dat maakt deze stijl voor mij zo bijzonder.

Wat ik ook zo bijzonder vind, doorgaans kiezen jazz muzikanten voor piano, trompet, saxofoon en soms ook drums. Jij kiest gitaar. Waarom?
Gitaar heeft zeker een verleden binnen jazz, denk aan charlie christian. Maar vooral, in de muziekschool mag je zo een test doen welk instrument je wil spelen. Je mocht twee instrumenten kiezen om uit te proberen. Gitaar vond ik direct tof, en dan ben ik ook Hobo gaan proberen. Dat was ook leuk, zeker omdat de leraar dat op een heel interessante manier wist uit te leggen, hoe dat instrument bv. in elkaar steekt. Maar die voorliefde voor de gitaar heeft toch de bovenhand genomen. En ik ben dat blijven spelen. Ik luisterde toen al naar rock muziek, dat heeft ook mee geholpen in die beslissing. Je kunt daar ook zoveel mee met die gitaar, solo, harmonie, en alles er tussenin. Die klank en zo, het sprak en spreekt me nog steeds enorm aan. Ik heb ook nooit iets gevoeld om maar een ander instrument te wisselen.

Maar toch, in tegenstelling tot bij rock muziek, staat de gitaar bij jazz – althans tegenover saxofoon of piano en contrabas – dikwijls op de achtergrond. Stoort dat niet?
Ja en nee. Ik zou uiteraard wel willen dat dit gitaar soms wel eens meer op de voorgrond komt. Maar eerlijk gezegd heb ik er op die manier nog niet bewust over nagedacht. Je gaat sowieso naar een zekere rolverdeling, het is een harmonisch instrument. Ik probeer dat meer en meer overhoop te gooien. Die rolverdeling bewust laten varen eigenlijk. Maar ook, ik zie de gitaar vanuit een jazz gitaar oogpunt natuurlijk. Ik heb veel gitaristen geluisterd zoals Bill Frisell, Jesse Van Ruller, Kurt Rosenwinkel,…. Dus voor mij staat die gitaar wel naar voor, maar dat is zoals ik aangaf omdat ik het vanuit een gitaar-oogpunt naar dat instrument kijk.

Met jou (België) Daniel Jonkers (Nederland) Leonard Steigerwald (Duitsland) en Abel Jednak (Frankrijk) is Abstract INC. een zeer internationaal gezelschap, hoe is die samenwerking tot stand gekomen, en lukte dat wel in deze rare tijden om samen iets te doen?
Het maakt het handiger dat een deel van hen, zoals ik aangaf, in Brussel wonen uiteraard. Natuurlijk, met die corona maakt het dat wel moeilijker om samen te komen. Ik heb er eens over nagedacht, ons release concert was net voor de tweede lockdown. Dan was er die streaming, met de huidige situatie was dat niet makkelijk. Dus ja bovenop de moeilijkheid die er sowieso is om samen te komen, is er nu die corona, dat maakt het nog extra uitdagend. Dat is wel zo. Bij deze band hebben we daar altijd een mouw kunnen aan passen, wat ook helpt is dat iedereen binnen Abstract INC daar ook de moeite wil voor blijven doen. We hebben een zeer goede band samen, en op die manier blijft het toch wel werken. Ondanks het moeilijk elkaar zien. Moest die motivatie onder elkaar er niet zijn, dan was het zonder meer nog moeilijker geweest.

Er was een wending in de sound door een mysterieus klinkende sax ; het toont de veelzijdigheid van Abstract INC. Jullie treden buiten jullie comfortzone en balanceren tussen intimiteit, aanstekelijkheid en furieuze uithalen. Bewuste keuze? Graag je mening
Jazeker, en ik vind het ook heel fijn dat het je opvalt. Dat is dus bewust gedaan. Het is een band die energie kan geven, en extremen kan opzoeken. En dit zowel van de kant van de muzikanten op zich, als de band in zijn geheel. Ik vind het als componist trouwens leuk om die extremere contrasten op te zoeken. Omdat ik altijd denk, je kunt expressie zoeken in een beperkte dynamiek, dat is een manier, en daar is niets mis mee, ik heb daar al zeer mooie dingen van gezien binnen die context. Zelf probeer ik bij deze band toch nog dat grotere contrast op te zoeken tussen al die elementen, om het sterker te laten uitkomen. Soms voelt een zacht stuk extra sterk als luisteraar als het volgt op een luid energetisch stuk. Op die manier maken deze twee delen elkaar dus sterker.

Op basis van jullie livestream vond ik het vooral uitnodigend, prikkelend, aanstekelijk, om in een fantasiewereld te vertoeven. De ultieme insteek, om tot gemoedrust te komen. Je mening
Als ze me vragen, hoe omschrijf je uw eigen muziek? Dat is natuurlijk gigantisch moeilijk. Dan kom ik vaak uit bij de omschrijving verhalend. Ik streef, vaak niet bewust, wel naar een verhaallijn binnen muziek. Ik vind dat gewoon aantrekkelijk. Om een publiek onder te dompelen, en mee te nemen in een wereld. Ook dat is fijn om te horen dat het opvalt, en ik denk ook dat de bezetting binnen deze band daarin mee helpt. Want ik kan het als componist de muziek soms heel vol maken, zodat er altijd iets aan de hand is.
Dit is niet altijd een bewuste keuze geweest, maar zeker bij deze band werkt dit wel. Maar dat komt meestal heel natuurlijk bij mij, dat filmische.

Ik vind dat het muziek is die je zou kunnen gebruiken in film of series. Zijn er ambities in die richting?
Zeker wel. Ik bedoel, wat ik heel graag doe is componeren. Het lijkt me echt heel boeiend om in opdracht van een film of zo te schrijven, dat daagt me zeker enorm uit om dat te doen. Wat de band betreft denk ik dan ook aan de personen die in de band zitten, bij filmmuziek stel ik me in de plaats van de personages. Het is zeker een van mijn dromen om daar iets mee te doen.

Je ziet binnen het jazz gebeuren tegenwoordig de bomen door het bos niet meer. Om jezelf te verkopen ? wat maakt Abstract INC zo uniek om toch boven dat maaiveld uit te steken denk je?
Dat is ook een moeilijke vraag, want dat inspireert me wel dat het bos daar is. Het belangrijkste om boven dat maaiveld uit te steken, is daar niet teveel aan denken tijdens het creatief proces. Gewoon op je gevoel afgaan. Dat klinkt misschien romantisch , maar is zeer belangrijk. Het is ook de eerste stap. Als ik verder uitzoom en denk? Wat is er speciaal? Dan is er dat integrerende contrapunt binnen deze band. Of zijn er vragen als hoe kan ik die rock energie ook gebruiken binnen het concept. Ik probeer ook binnen de klassieke line-up rollen te doorbreken eigenlijk. Ik probeer alles door mekaar te schudden binnen deze band, Sommige van mijn ideeën worden wel op gevloek onthaald (haha), maar op die manier probeer ik ervoor te zorgen dat alles wat wordt open getrokken. En dat is misschien het unieke aan Abstract INC. Ik wil wel benadrukken, het zijn echt wel heel goede muzikanten, anders kan ik dat dus niet verwezenlijken, die ideeën.

Hoe waren de algemene reacties op de EP? Heeft die release al enkele deuren geopend?
Ik heb zeker goede reacties gekregen. Ik ben ook blij met de impact die deze EP heeft gehad. Ik heb dus zeker het gevoel dat we ons visitekaartje hebben kunnen afleveren hierdoor. Wat ik dus wel mis, is dat we het niet live hebben kunnen voorstellen, dan had die impact misschien nog groter geweest. Ondanks corona heeft het dus zeker iets teweeg gebracht. Neem nu dat optreden op B-Rewind. Zonde EP heb je ook niets om voor te stellen, op dat vlak heeft het wel geholpen dat we iets in handen hadden om te tonen. Waardoor we daar wel konden spelen. Wat ik wel jammer vind, tijdens onze release tour gingen we bijvoorbeeld om de Ham Sessions spelen, op dezelfde dag als Lionel Loueke. Daar keek ik enorm naar uit, vooral omdat Lionel Loueke een gitarist is waar ik naar op kijk en veel naar geluisterd heb. En ook al is dat niet doorgegaan, zonder die EP was dat nooit gelukt. Ook het fijne label Zennezrecords waar we nu bij zitten kon door de opgenomen muziek enz.
Toen ik die vraag las dacht ik wel van ‘sommige deuren zitten wat stroef’ door corona, maar al bij al, door die EP hebben we toch wat aandacht gekregen.

Heeft die streaming extra reacties uitgelokt?
Dan toch vanuit het publiek, dat het fijn was om ons ‘live’ te zien en zo. Dat er een manier was om ons voor te stellen. De reacties daarop waren ook positief.

Uit enkele van je antwoorden kan ik uitmaken dat je naast Abstract INC ook nog andere projecten hebt, klopt dat?
Ja, er is nog een duo project No Wasabi met Rebekka Van Bockstal. Zij heeft ook een band RVB Quartet, die trouwens ook op B-Rewind stonden. Ik speel ook in nog andere bands en heb ook een duo met een Duitse saxofonist: Jon Sensmeier. Daar gebruiken we meer effecten en is het iets vrijer van vorm. Dan ben ik ook nog actief in Brussels Impro Collectiev (BIC) en dat is dan volledige improvisatie. En dan ben ik nog actief in ander bands als Side man. Ik vind het tof om in verschillende werelden te zitten, dat boeit me en houdt me fris. (Meer informatie: https://www.machielheremans.com/ ) Samenspelen is altijd inspirerend.

Wat zijn de verdere plannen?
Voor mij is dat nu wel, mijn muziek voorstellen voor een live publiek. Want ik heb wel gemerkt, muziek releasen is een heel proces, en nu ontbreekt er iets. Vooraleer ik aan iets nieuw begin moet de cirkel rond kunnen zijn, nu is het allemaal een beetje onaf. De EP is nu uit van oktober 2020 en we hebben er live nog geen promotie kunnen rond doen, dat kriebelt wel. Die wisselwerking om die nummers voor een publiek te spelen mis ik heel erg, dat is dus voor mij de eerste stap op de planning. Ik blijf plannen en hoop in het najaar. En voor de rest blijven componeren.
Ik moet daarbij ook zeggen, ik heb veel respect voor die organisatoren – ook voor die streaming – dat ze er in deze tijden toch iets proberen uit te halen, wat er uit te halen is.
Maar kijk, dat gevoel van mensen mee trekken in mijn wereld op een podium dat moet dus echt gebeurd zijn vooraleer aan iets nieuw te beginnen.

Is er ook een soort einddoel? Wat is je ambitie als muzikant maar ook met deze band?
Met de band? Waar ik naar op zoek ben is dat we een soort van wereld creëren rond de band. En daar sluit ik me als muzikant ook bij aan, veel van mijn voorbeelden hun spel, composities en dergelijke, dat is één wereld.
Ook dat ik mezelf kan blijven uitvinden, dat ik niet in een soort van automatische piloot terecht kom. Dat is heel belangrijk zowel wat Abstract INC. betreft als voor mezelf als muzikant. Zoals ik had omschreven, wat is jazz? Open vizier, improviseren, dat wil ik blijven behouden. Dus bij elk project dat ik maak, dat er een soort wereld op zich wordt gecreëerd waar het spel van de compositie en muzikanten samen vloeit.

Bedankt voor dit fijne gesprek, hopelijk spoedig echt live on stage, veel succes met al uw projecten